Diyabet hastalarında dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan biri ayak bakımıdır Bu yüzden diyabetli kişilerin ayaklarına özel itina gösterilmesi gerekir. Bu tip kişilerde ayak ve bacak damarlarındaki daralma ve benzeri dolaşım bozuklukları önemlidir. Tedavisiz ve kontrolsüz diyabette bacak ve ayaklardaki sinirlerin işlevleri bozulmakta, ağrı, sıcaklık ve dokunma hissinde azalma olabilmektedir. Bunun sonucunda, yaralanmalar hissedilmemekte, fark edilmemekte; olaya enfeksiyon eklenmekte ve fark edildiğinde tedavisi zor olmaktadır.
Unutulmaması gereken önemli nokta, vücut ağırlığını taşıyan ve en çok baskı altında kalan organ olan ayakların, yaralanmalara en açık organ olduğudur.
Ayaklara batabilen çivi, iğne gibi yabancı cisimlerin ağrısı hissedilmez, iltihaplara zemin hazırlar. Çoraplardaki kıvrımlar, ayakkabı yaralanmaları (vuruklar), ayakkabı içinde unutulmuş küçük kum v.b. maddeler, ayaklarda tahriş ve küçük yaralanmalara neden olabilmekte; ancak his kaybından dolayı ağrı fark edilmediği için olay ilerlemektedir. Ayaklarının üşüdüğünden yakınan ve ısınmak için ayaklarını soba ve kalorifere yaklaştıran diyabetlilerde yanık ortaya çıkabilmektedir. Tırnak batmaları ağrı vermediğinden olaya enfeksiyon eklenmesi ve ayağın şişmesi ile hasta olayın farkına varabilmektedir.
Ayak sorunlarının çoğu,uygun olmayan ve yetersiz ayak bakımı ve ayakkabı sorunları ile ortaya çıkmaktadır.Tırnakların yanlış kesilmesi, tırnak batması, nasırlar, ayaklarda kesik, ayakkabı vurmaları, yanıklar, parmak aralarındaki ve tırnaklardaki mantarlar en sık rastlanan ayak yarası oluşma nedenleridir.
Eğer diyabet hastasıysanız ve ayaklarınız kuruyorsa, parmak aralarında mantar varsa, ayaklarınızda kabarcıklar, su toplamaları oluyorsa, ayaklarınızda nasır varsa, üşüme, duyuda, dokunmada hissizlik varsa, sigara içiyorsanız, tırnaklarınızda kalınlaşma, şekil değişimi veya içe kıvrılma sorunlarından biri veya birkaçıyla karşılaştıysanız, ayaklarınız tehlike altında demektir.
Diyabetik kişilerde ayak bakımı ve korunması için yapılması gerekenler şunlardır:
Ayaklar her gün ılık suyla yıkanıp, yumuşak bir havlu ile parmak araları dahil özenle kurutulmalıdır.
Ayaklar, diyabetik ayak kremleri ile nemlendirilmelidir.
Ayaklar, bir ayna yardımıyla olası kesik, yara, mantar ve kabarcıklar oluşmuş mu diye kontrol edilmelidir.
Ayaklar, üşüdüğünde herhangi bir ısıtıcıya ya da sıcak cisme yaslayıp ısıtılmamalı, bunun yerine yün çorap giyilmelidir.
Ayak tırnakları, düz, köşeleri yuvarlak şekilde kesilmelidir.
Nasırlar ve ölü dokular kesilmemelidir. Asit içeren nasır bantları bu hastalarda kesinlikle kullanılmamalıdır. Bu tarz bakımları uzman kişilerce yapılmalıdır.
Çıplak ayakla evde ve dışarıda kesinlikle dolaşılmamalıdır. Kullanılan ayakkabı ve terlikler çok bol ya da çok dar olmamalıdır.
Ayakkabıların içi giyilmeden önce dikkatlice kontrol edilmelidir.
Çorapsız ayakkabı giyilmemelidir.
Çoraplar, pamuklu ya da yünlü olmalı, sıkı olmayan yumuşak dokulu olanlar tercih edilmelidir.
Ayakkabılar, rahat, yumuşak, deri tabanları kalın ve dikişsiz olmalıdır. Bayanların yazlık ayakkabılarının önlerden kapalı olması ve parmak arası sandaletlerin kullanılmaması gerekir.
Sigara kesinlikle içilmemelidir.
Görme özrü olan diyabet hastalarının yakınları ayak bakımı konusunda bilinçlendirilmelidir.
